مقدمه ای بر چرخ دنده گیربکس صنعتی
چرخدنده ها، از پرمصرفترين وســايل انتقال قدرت و حركت هستند. مكانيزم چرخدنده ها سيســتمى اســت كه حداقل از دو چرخدنده تشكيل شده است كه به صورت جفــت كار ميكنند. به همين دليل آنرا مكانيــزم چرخدنده مينامند. از نظــر انتقال قدرت، مكانيزم چرخدنده، یک چرخ دنده محرک و یک یا چند چرخ دنده متحرک دارد. معمولاً به کوچکترین چرخ دنده مکانیزم، پینیون و به چرخ دنده دیگر چرخ می گویند.
امــروزه بيشــتر دســتگاه هاى موجود در صنعــت، داراى چرخدنده هســتند و با پيشــرفت روزافــزون صنعــت، چرخدنده ها نقــش انكارناپذيــري دارند. چرخدنده هــا برحســب موقعيــت مكانــى محورهــا نســبت بــه يكديگر در شــكل هاى گوناگونــي طراحــى و ســاخته ميشــوند و حركــت چرخشــى يــك محــور را به محــور ديگــر از طريق اتصــال دندانه هــا منتقــل ميكنند. بی شک آنهایی که با گیربکس سر و کار دارند، می دانند که گیربکس های ایرانی و گیربکس های صنعتی پولادین پارت از چند نوع مختلف چرخ دنده تشکیل شده و یا بهتر بگوییم، اساس کار گیربکس، چرخ دنده ها هستند.
تاريخچه چرخ دنده
تاريخچه چرخدنده ها، حدود ســه هزار ســال قبل برآورد ميشود. در تمدن هاى قديم براى نخســتين بار چرخدنده هاى چوبى ســاخته شــد. روميان چرخدنده چوبى را براى به حركت درآوردن سنگ آسياب ساختند. يك نمونه بالابر چوبى براي انسان در تصویر قابل مشاهده است. در قرن هجدهم و هم زمان با آغاز انقلاب صنعتی در اروپا، نیاز شدید به چرخ دنده فلزی احساس شد، که با استفاده از روش ریخته گری چرخ دنده چدنی، به تولید آن پرداختند.
در قــرن نوزدهــم، با توســعه كشــتى هاى بخار و ماشــين هاى ابــزار، كاربرد چرخدنده ها نيز توسعه يافت. با آغاز قرن بيستم، خودرو و هواپيما به وجود آمد و دريچه نوينى به روى صنعت چرخدنده ســازى گشــوده شد. مرحله به مرحله ماشــين هاى نوين چرخدنده ســازى توليد شد و سبب ســاخت چرخدنده هاى مناســب، با جنس هاى مختلفي شــد، كه امروزه اينگونه شــاهد اين پيشــرفت صنعتى چرخدندهها هستيم.
مفاهيم اساسى و ابعاد چرخدنده ها
- دايــره گام (قطر گام): دايره گام، دايره نظرى اســت كه از اهميت بالايى برخوردار اســت و تمام محاسبات بر اساس قطر گام انجام ميپذيرد. دواير گام يك جفت چرخدنده درگير، هميشه مماس بر هم هستند.
- گام: فاصلــه بين فضاى خالى بين دو دنده و ضخامت يكى از دندانه ها بر روى دايره گام را گام دنده میناميم و آنرا با حرف p نشان ميدهيم.
- مدول: نسبت قطر دايره گام هر چرخدنده برحسب ميليمتر بر تعداد دندانه چرخدنــده را مدول مينامند. مدول در چرخدندههــا، اهميت فوقالعاده بالايى دارد و به صورت استاندارد بين المللى درآمده به صورت جداولي ارائه شده است كه ميتوانيم مدول موردنظر را از اين جدولها انتخاب كنيم.
- ارتفاع دندانه: اندازه ســردنده، فاصله شعاعى بين سطح نوك دنده تا دايره گام اســت و اندازه پاى‌دنده، فاصله شعاعى بين ســطح پايين دنده تا دايره گام است. مجموع اندازه سردنده با پاى‌دنده، ارتفاع دندانه را تشكيل ميدهد.
- دايره لقى دندانه: دايره مماس بر دايره ســر چرخدنده درگير را دايره لقى دندانه ميگويند.
- لقىسردنده: تفاوت اندازه پاي‌دنده با اندازه سردنده درگير با آنرا لقى سردنده ميگويند.
طبقه بندي چرخ دنده گیربکس صنعتی
چرخدنده ها بسته به موقعيت قرار گرفتن محورها طبقه بندي ميشوند. در شكل زیر طبقه بندي چرخدندهها مشاهده ميشود.
الف) چرخ دنده ساده، مارپيچ، مارپيچ دوبل : چرخدنده هايى كه محور آنها دريك صفحه و موازى هم باشند. چرخ دنده ساده، مارپيچ، مارپيچ دوبل و ساده داخلى هستند. چرخدنده هــاى داخلى به صورت مارپيچ نيز ســاخته ميشــوند. خيلى وقتها، چرخدنده ها با شــعاع بى‌نهايت توليد ميشــوند، كه به آنها چرخدنده شانه‌اي ميگويند. اين چرخدنده ها به صورت هاي ساده و مارپيچ ساخته ميشوند.
ب) چرخدنده هاى مخروطى : چرخدنده هايى كه محور آنها دريك صفحه واقع شده است ولى همديگر را قطع ميكنند. اين ها چرخدنده هاى مخروطى هستند. چرخدنده هاى مخروطى نيز ميتوانند دندانه هاى ساده، مارپيچ، جناغى و منحنى داشته باشند.
پ) چرخدنده هاى اسپيرال : چرخدنده هايى كه محور آنها در يك صفحه واقع نشده اند و نسبت به هم متنافر هســتند. چرخدنده هاى اسپيرال هســتند. نوع پيچي و حلزون (يا چرخ و حلــزون) ايــن چرخدنده، كه محور آنها در فضا عمود برهم هســتند، در عمل كاربرد بيشــترى دارد و شامل انواع مختلفى ميشود. نوع استوانه اي آنها و نوع گلوبوئيداش دو نمونه از آنها هستند.
این مقاله ادامه دارد و در آینده از انواع چرخ دنده های گیربکس صنعتی برای شما صحبت خواهیم کرد.
در آخر پیشنهاد می کنیم تا صفحه اینستاگرام ما را دنبال کرده و از آخرین کارها و طرح ها و تخفیف ها با خبر شوید!
اگر میخواهید در مورد صنایع گیربکس پولادین پارت، تولید کننده انواع گیربکس ایرانی، گیربکس صنعتی و هلیکال بیشتر بدانید، به صفحه درباه ما مراجعه کنید!
اگر برای خرید گیربکس صنعتی نیاز به مشاوره دارید یا قصد خرید به صورت مستقیم از پولادین پارت دارید، می توانید به صفحه تماس با ما مراجعه کرده و راه های ارتباط را مطالعه کنید!
