مقدمه ای بر چرخ دنده گیربکس صنعتی
چرخدنده ها، از پرمصرفترین وســایل انتقال قدرت و حرکت هستند. مکانیزم چرخدنده ها سیســتمى اســت که حداقل از دو چرخدنده تشکیل شده است که به صورت جفــت کار میکنند. به همین دلیل آنرا مکانیــزم چرخدنده مینامند. از نظــر انتقال قدرت، مکانیزم چرخدنده، یک چرخ دنده محرک و یک یا چند چرخ دنده متحرک دارد. معمولاً به کوچکترین چرخ دنده مکانیزم، پینیون و به چرخ دنده دیگر چرخ می گویند.
امــروزه بیشــتر دســتگاه هاى موجود در صنعــت، داراى چرخدنده هســتند و با پیشــرفت روزافــزون صنعــت، چرخدنده ها نقــش انکارناپذیــری دارند. چرخدنده هــا برحســب موقعیــت مکانــى محورهــا نســبت بــه یکدیگر در شــکل هاى گوناگونــی طراحــى و ســاخته میشــوند و حرکــت چرخشــى یــک محــور را به محــور دیگــر از طریق اتصــال دندانه هــا منتقــل میکنند. بی شک آنهایی که با گیربکس سر و کار دارند، می دانند که گیربکس های ایرانی و گیربکس های صنعتی پولادین پارت از چند نوع مختلف چرخ دنده تشکیل شده و یا بهتر بگوییم، اساس کار گیربکس، چرخ دنده ها هستند.
تاریخچه چرخ دنده
چرخ دنده اولیه – پولادین پارت
تاریخچه چرخدنده ها، حدود ســه هزار ســال قبل برآورد میشود. در تمدن هاى قدیم براى نخســتین بار چرخدنده هاى چوبى ســاخته شــد. رومیان چرخدنده چوبى را براى به حرکت درآوردن سنگ آسیاب ساختند. یک نمونه بالابر چوبى برای انسان در تصویر قابل مشاهده است. در قرن هجدهم و هم زمان با آغاز انقلاب صنعتی در اروپا، نیاز شدید به چرخ دنده فلزی احساس شد، که با استفاده از روش ریخته گری چرخ دنده چدنی، به تولید آن پرداختند.
در قــرن نوزدهــم، با توســعه کشــتى هاى بخار و ماشــین هاى ابــزار، کاربرد چرخدنده ها نیز توسعه یافت. با آغاز قرن بیستم، خودرو و هواپیما به وجود آمد و دریچه نوینى به روى صنعت چرخدنده ســازى گشــوده شد. مرحله به مرحله ماشــین هاى نوین چرخدنده ســازى تولید شد و سبب ســاخت چرخدنده هاى مناســب، با جنس هاى مختلفی شــد، که امروزه اینگونه شــاهد این پیشــرفت صنعتى چرخدندهها هستیم.
مفاهیم اساسى و ابعاد چرخدنده ها
- دایــره گام (قطر گام): دایره گام، دایره نظرى اســت که از اهمیت بالایى برخوردار اســت و تمام محاسبات بر اساس قطر گام انجام میپذیرد. دوایر گام یک جفت چرخدنده درگیر، همیشه مماس بر هم هستند.
- گام: فاصلــه بین فضاى خالى بین دو دنده و ضخامت یکى از دندانه ها بر روى دایره گام را گام دنده مینامیم و آنرا با حرف p نشان میدهیم.
- مدول: نسبت قطر دایره گام هر چرخدنده برحسب میلیمتر بر تعداد دندانه چرخدنــده را مدول مینامند. مدول در چرخدندههــا، اهمیت فوقالعاده بالایى دارد و به صورت استاندارد بین المللى درآمده به صورت جداولی ارائه شده است که میتوانیم مدول موردنظر را از این جدولها انتخاب کنیم.
- ارتفاع دندانه: اندازه ســردنده، فاصله شعاعى بین سطح نوک دنده تا دایره گام اســت و اندازه پاى‌دنده، فاصله شعاعى بین ســطح پایین دنده تا دایره گام است. مجموع اندازه سردنده با پاى‌دنده، ارتفاع دندانه را تشکیل میدهد.
- دایره لقى دندانه: دایره مماس بر دایره ســر چرخدنده درگیر را دایره لقى دندانه میگویند.
- لقىسردنده: تفاوت اندازه پای‌دنده با اندازه سردنده درگیر با آنرا لقى سردنده میگویند.
طبقه بندی چرخ دنده گیربکس صنعتی
چرخدنده ها بسته به موقعیت قرار گرفتن محورها طبقه بندی میشوند. در شکل زیر طبقه بندی چرخدندهها مشاهده میشود.
الف) چرخ دنده ساده، مارپیچ، مارپیچ دوبل : چرخدنده هایى که محور آنها دریک صفحه و موازى هم باشند. چرخ دنده ساده، مارپیچ، مارپیچ دوبل و ساده داخلى هستند. چرخدنده هــاى داخلى به صورت مارپیچ نیز ســاخته میشــوند. خیلى وقتها، چرخدنده ها با شــعاع بى‌نهایت تولید میشــوند، که به آنها چرخدنده شانه‌ای میگویند. این چرخدنده ها به صورت های ساده و مارپیچ ساخته میشوند.
ب) چرخدنده هاى مخروطى : چرخدنده هایى که محور آنها دریک صفحه واقع شده است ولى همدیگر را قطع میکنند. این ها چرخدنده هاى مخروطى هستند. چرخدنده هاى مخروطى نیز میتوانند دندانه هاى ساده، مارپیچ، جناغى و منحنى داشته باشند.
پ) چرخدنده هاى اسپیرال : چرخدنده هایى که محور آنها در یک صفحه واقع نشده اند و نسبت به هم متنافر هســتند. چرخدنده هاى اسپیرال هســتند. نوع پیچی و حلزون (یا چرخ و حلــزون) ایــن چرخدنده، که محور آنها در فضا عمود برهم هســتند، در عمل کاربرد بیشــترى دارد و شامل انواع مختلفى میشود. نوع استوانه ای آنها و نوع گلوبوئیداش دو نمونه از آنها هستند.
این مقاله ادامه دارد و در آینده از انواع چرخ دنده های گیربکس صنعتی برای شما صحبت خواهیم کرد.
در آخر پیشنهاد می کنیم تا صفحه اینستاگرام ما را دنبال کرده و از آخرین کارها و طرح ها و تخفیف ها با خبر شوید!
اگر میخواهید در مورد صنایع گیربکس پولادین پارت، تولید کننده انواع گیربکس ایرانی، گیربکس صنعتی و هلیکال بیشتر بدانید، به صفحه درباه ما مراجعه کنید!
اگر برای خرید گیربکس صنعتی نیاز به مشاوره دارید یا قصد خرید به صورت مستقیم از پولادین پارت دارید، می توانید به صفحه تماس با ما مراجعه کرده و راه های ارتباط را مطالعه کنید!